REPOSISI STRATEGIK ARAB SAUDI: ANALISIS KEPIMPINAN DAN PENGARUH MBS

Lawatan Putera Mahkota Arab Saudi, Mohammed bin Salman (MBS) ke Amerika Syarikat baru-baru ini menandakan pemulihan kedudukan antarabangsa beliau sepenuhnya selepas krisis reputasi paling serius dalam sejarah negara itu.

Kebangkitan ini bukan berlaku secara semula jadi, ia merupakan hasil strategi bersifat domestik, serantau dan global yang dirancang rapi bagi mengangkat Arab Saudi sebagai kuasa penentu dalam dinamik politik Timur Tengah.

1. PEMULIHAN REPUTASI MELALUI PENDEKATAN REALPOLITIK

Walaupun pembunuhan Jamal Khashoggi pernah mencetuskan pengasingan diplomatik, banyak kuasa besar kini kembali menilai Arab Saudi melalui lensa kepentingan strategik. Washington khususnya memilih pendekatan pragmatik berasaskan;

1. Kebergantungan berterusan terhadap minyak Saudi,
2. Keperluan kepada penstabil serantau yang boleh diharapkan
3. Persaingan kuasa besar dengan Beijing yang semakin mengukuhkan hubungan dengan negara Teluk.

Ini mewujudkan keperluan untuk memulihkan hubungan rasmi, sekali gus mengukuhkan semula kedudukan MBS sebagai rakan strategik yang sukar diganti.

2. KONSOLIDASI KUASA DALAMAN SEBAGAI TERAS LEGITIMASI

Kestabilan domestik menjadi faktor asas kepada keupayaan MBS bergerak agresif di peringkat antarabangsa. Beliau melaksanakan dua pendekatan utama iaitu;

2.1 REFORMASI SOSIAL SEBAGAI INSTRUMEN KAWALAN

Pelonggaran polisi sosial — daripada hak wanita hinggalah ruang hiburan — bukan semata-mata liberalisasi, tetapi strategi MBS untuk;

1. Melemahkan dominasi institusi agama konservatif,
2. Membina identiti nasional yang lebih moden
3. Memperkukuh sokongan generasi muda yang menjadi majoriti penduduk.

2.2 AUTORITARIANISME TERURUS

Pada masa yang sama, tindakan tegas MBS terhadap pengkritik memastikan tiada pusat kuasa alternatif yang mampu mencabar agenda transformasi yang diusahakannya. Kecekapan pelaksanaan dasar dipertingkatkan, walaupun dengan kos terhadap kebebasan sivil dan ruang politik.

3. PENYUSUNAN SEMULA PENGARUH SERANTAU

MBS merangka reposisi geopolitik yang bersifat pragmatik dan mengira risiko;

1. Hubungan dengan Iran dipulihkan bagi mengurangkan konflik langsung
2. Penglibatan aktif dalam isu Gaza meningkatkan kredibiliti diplomatik
3. Penerimaan semula Syria dalam Liga Arab menandakan peralihan daripada pendekatan konfrontasi kepada pragmatisme serantau

Gabungan langkah ini mengukuhkan peranan Riyadh sebagai kuasa pengimbang antara blok Barat dan kuasa Eurasia seperti China dan Rusia.

4. DINAMIKA HUBUNGAN RIYADH–WASHINGTON

Hubungan dua hala antara kedua-dua negara kini berkembang dalam bentuk yang lebih transaksional berbanding era sebelumnya. Faktor utama yang menggerakkan penyelarasan semula hubungan tersebut termasuk;

1. Janji pelaburan yang sangat besar dari sumber negara Teluk
2. Kepentingan bersama dalam keselamatan dan pertahanan
3. Kerjasama dalam pembangunan teknologi baharu, termasuk kecerdasan buatan (AI)

Kedua-dua negara menilai hubungan ini sebagai keperluan strategik, bukan hubungan berasaskan nilai atau ideologi.

5. SUKAN DAN EKONOMI SEBAGAI PENGGANDA ‘SOFT POWER‘

Pendekatan Arab Saudi yang semakin agresif dalam dunia sukan global — termasuk menarik atlet antarabangsa, membentuk liga baharu, serta menjadi tuan rumah kejohanan bertaraf dunia — ialah strategi tersusun untuk;

1. Meruntuhkan persepsi konservatisme ekstrem,
2. Memposisikan negara sebagai destinasi pelaburan moden,
3. Mengantarabangsakan imej MBS sebagai pemacu transformasi.

Sementara itu, projek mega seperti NEOM dan rangka kerja ekonomi Wawasan 2030 berfungsi sebagai alat diplomasi ekonomi bagi menarik modal, kepakaran teknologi dan pengaruh global.

6. KESIMPULAN: MBS SEBAGAI ARKITEK ERA BAHARU SAUDI

Kebangkitan semula MBS menggambarkan transformasi total terhadap peranan Arab Saudi dalam sistem antarabangsa. Beliau tidak lagi dilihat sebagai pemimpin impulsif, tetapi sebagai aktor strategik yang memahami nilai kekuatan politik, kapasiti ekonomi, dan kelebihan demografi negaranya.

Arab Saudi di bawah kepimpinan beliau kini berfungsi sebagai penstabil utama serantau, rakan strategik bagi kuasa besar dunia serta berperanan aktif sebagai pelabur global, selain memainkan peranan sebagai penyumbang soft power baharu di peringkat antarabangsa.

Namun, keberhasilan jangka panjang masih bergantung kepada kebolehlaksanaan agenda ekonomi yang sangat besar dan kemampuan mengurus risiko autoritarianisme yang boleh menjejaskan legitimasi dalaman. Dunia kini menunggu dan teruja melihat bagaimana transformasi global MBS dan Saudi ‘membeliakkan’ mata dunia.