Gabungan Rakyat Sabah (GRS) muncul blok terbesar dalam Pilihan Raya Negeri (PRN) Sabah semalam dengan 29 kerusi, sekaligus meletakkan gabungan pimpinan Datuk Seri Hajiji Noor sebagai pihak paling berpotensi membentuk kerajaan baharu.
Walaupun pencapaian itu belum mencecah majoriti mudah 37 kerusi, rundingan pantas sejak awal pagi ini melibatkan parti-parti kecil serta beberapa calon bebas membuka laluan kepada pembentukan sebuah kerajaan GRS yang stabil.
MANDAT PLURALITI, BUKAN MAJORITI
Keputusan PRN jelas menunjukkan landskap politik Sabah kembali terpecah kepada beberapa blok besar — namun GRS kekal sebagai gabungan dominan dengan GRS 29 kerusi, Warisan 25 kerusi serta BN 6 kerusi.
Lain-lain parti kecil iaitu STAR 2 kerusi, KDM dan PKR masing-masing 1 kerusi dan bebas dengan 5 kerusi, semuanya kini sebagai penentu (kingmakers). Dengan kedudukan 29 kerusi, GRS masih memerlukan sekurang-kurangnya 8 lagi sokongan untuk menjadi majoriti mudah.
RUNDINGAN INTENSIF: UPKO, STAR, KDM & BEBAS JADI PENENTU
Pergerakan politik sejak awal pagi menunjukkan beberapa parti kecil serta calon bebas sudah hadir ke Istana Negeri untuk sesi menghadap, menandakan proses pembentukan kerajaan berlangsung dalam suasana terkawal dan terancang.
UPKO dan beberapa ADUN Bebas menerima tawaran awal untuk rundingan kerjasama. STAR dan KDM berada dalam kedudukan tawar-menawar yang tinggi berikutan pengaruh mereka di kawasan pedalaman.
BN berkemungkinan memainkan peranan sekunder tetapi tetap penting jika berlaku keperluan menstabilkan majoriti bagi GRS memerintah dengan stabil di bawah Hajiji. Walaupun tanpa BN, GRS sudah memiliki 38 kerusi namun jika disertai BN tentu mengukuhkan kerajaan negeri yang bakal menerima pembangkang kuat di Sidang DUN kelak.
Sumber dalaman mengesahkan bahawa GRS bergerak ke arah kerajaan campuran berskala kecil tetapi stabil, dengan pengagihan portfolio tertentu kepada rakan-rakan yang menyertai gabungan.
WARISAN KEKAL SEBAGAI PEMBANGKANG TERKUAT
Walaupun tewas dari segi jumlah kerusi, 25 kerusi Warisan meletakkan parti itu sebagai blok pembangkang paling besar di Dewan Undangan Negeri.
Penganalisis menjangkakan Warisan akan menggerakkan strategi pembangkang yang lebih agresif – jelajah meninjau mood rakyat serta isu pembangunan tertinggal bakal diketengahkan sebagai modal politik baharu Warisan, termasuk isu rasuah yang berlaku sebelum PRN.
Fokus membina naratif “mandat rakyat dinafikan melalui rundingan bilik tertutup” berpotensi digerakkan bagi mempersoalkan legitimasi moral kerajaan baharu oleh Warisan.
IMPLIKASI KEPADA KERAJAAN PERSEKUTUAN
Kemenangan GRS memberi kesan langsung kepada hubungan antara kerajaan negeri dan Persekutuan:
1. Stabiliti Aliran Peruntukan: Kerajaan Pusat dijangka meneruskan kerjasama rapat dengan Sabah untuk memastikan projek infrastruktur utama tidak tertangguh.
2. Autonomi Sabah: Isu seperti MA63, keselamatan ESSZONE, royalti, dan tenaga boleh menjadi tumpuan rundingan dalam masa terdekat.
3. Keseimbangan Politik Nasional: Kedudukan GRS yang semakin kuat boleh mempengaruhi percaturan kuasa di tahap nasional, terutama jika gabungan itu terus mendekatkan diri dengan kerajaan Persekutuan.
RISIKO POLITIK YANG PERLU DIPANTAU
Analisis pasca-PRN menunjukkan tiga risiko utama:
1. Kerajaan Tipis (Thin Majority)
Sekiranya GRS membentuk kerajaan dengan majoriti marginal, risiko lompat atau penarikan sokongan boleh mencetuskan ketidakstabilan jangka pendek – kecuali disertai BN.
2. Rundingan Portfolio Yang Rumit
Perubahan dalam agihan kerusi Exco dan GLC boleh mengakibatkan;
– Perebutan kuasa dalaman
– Penstrukturan semula projek besar
– Kelewatan kelulusan pembangunan
3. Naratif Legitimasi
Pembangkang dijangka mencabar dari segi persepsi, bukan undang-undang — khususnya melalui naratif “kerajaan pintu belakang versi Sabah”.
APA YANG DIJANGKA DALAM 72 JAM AKAN DATANG
– Pengumuman rasmi komposisi kerajaan baharu GRS dan rakan kerjasama.
– Senarai portfolio awal termasuk kewangan, infrastruktur dan kerajaan tempatan.
– Reaksi balas Warisan dan pembentukan barisan pembangkang.
– Penetapan halatuju awal — termasuk bajet negeri serta projek pembangunan yang mungkin disemak semula.
KESIMPULAN
PRN Sabah kali ini menegaskan semula realiti politik negeri tersebut iaitu;
Tiada satu gabungan mampu menguasai Sabah tanpa politik rundingan yang matang. GRS kekal sebagai pemain utama, dan keputusan rakyat memberikan mandat pluraliti kepada Hajiji untuk memimpin, namun dengan keperluan memastikan kestabilan melalui konsensus.
Kata- kata Hajiji selepas kemenangan PRN Sabah, “Marilah kita merapatkan saf” – boleh menjadi penanda aras bagi pemimpin-pemimpin lain demi pembentukan kerajaan negeri Sabah yang lebih kuat dan matang.
Semoga penggal kedua beliau selaku Ketua Menteri Sabah mampu membawa pentadbiran yang lebih stabil, berdisiplin dan berpaksikan hasil untuk rakyat — selaras dengan mandat baharu yang diterima oleh GRS.
